Het Halloween feestje tegenover ons hotel gaat nog lang door. Wij koersen de volgende ochtend naar een afgelegen en woest gebied dat eens het centrum was van de Chaco cultuur (850-1150 AD). Deze wordt gezien als de bakermat van de civilisatie van de vele Indiaanse groepen. De site is Unesco Werelderfgoed en stond hoog op de lijst van Koen. De mondelinge informatie en de (digitale) kaarten boden geen zekerheid over de kwaliteit van de wegen. Plotseling belandden we op een kapotgereden zandpad dat 32 mijl gevolgd moest worden. De grootste uitdaging was het ontwijken van de diepe voren. De Ford Escape (en de chauffeur) deden hun werk, maar een pretje was het niet!

Zo reden we een vlakte op met een steile bergketen als rugdekking.Voor deze rotsen staan nog steeds de overblijfselen van een hoogstaande cultuur die het religieuze centrum vormde van de eeuwenlange dominante cultuur. Grote publieke gebouwen werden afgewisseld met woonblokken. Uitgediepte ronde cirkels (Kiva's) waren de plaats voor retraite en ceremonies. Op hoogtijdagen was het op de vlakte een drukte van belang. Huidige Indiaanse stammen, maar ook het grotere Pueblo volk zien de Chaco cultuur als hun basis.

Naar het noordelijker gelegen Farmington blijkt de zandweg stukken beter. Deze plaats steekt in alle opzichten gunstig af bij Grants. Een in ons geïnteresseerde dame van een antiekzaak legt uit dat het centrum een aantal jaren geleden volledig is opgeknapt, inclusief de aanleg van rotondes. Wim koopt een bakelieten doosje met een slangenbeetset. Al wandelend belanden we in de Mexicaanse evenknie van Halloween: Todos los Muertos. Dit wordt ook gevierd met verkleedpartijen en lekkernijen. Op de kamer regelen we nog snel een hotel in Los Alamos en zeggen we Cuba af. We zijn moe en eten baked beans met broccoli op de kamer.

Vlakten, bossen, steile wegen en vergezichten wisselen elkaar af tijdens de rit naar Los Alamos. Afgelegen en hoog gelegen met maar twee steile verbindingswegen werd dit plateau door Robert Oppenheimer uitgekozen om de crème de la crème in fysica bijeen te brengen. Een bonte mengeling van nationaliteiten (Hongaren, Duitsers etc.) werkten vanaf 1943 in uit de grond gestampte laboratoria aan de atoombom.

Dit project Y kwam voort uit het Manhattan programma dat in 1942 was gestart uit angst dat Nazi Duitsland als eerste over dit wapentuig kon beschikken. Veel experts waren gevlucht voor het brute geweld van WO II. De tentoonstelling geeft een vrij objectief beeld van de gebeurtenissen. De ontwikkeling van de uranium- en plutoniumbom was onontgonnen terrein. Nog twee dagen voor op 16 juli op de Trinity site de eerste plutoniumbom tot ontploffing werd gebracht, gaven metingen aan dat het waarschijnlijk niet zou lukken. De bom hing al in de toren. Metingen bleken vals door verschil in luchtdruk (!) en de bom ontplofte. Heftige discussie volgden over het gebruik in WO II. Deze varieerden van een 'demonstratie'-ontploffing tot full-scale gebruik. Dat laatste omdat 1 miljoen Amerikaanse soldaten klaar stonden om de Japanse bezetter te verdrijven. Het bevrijden van enkele eilanden tot dan toe had een enorm aantal soldaten het leven gekost. De demonstratie durfde men niet aan. Stel je voor dat de bom niet zou werken? Er waren ook maar 1 uranium- en 1 plutoniumbom. President Truman kreeg op Jalta het 'groene' licht om het wapeneventueel te gebruiken. Enkele weken later viel de eerste bom op Hiroshima. Toen Japanners zeer hoge eisen stelden aan capitulatie werd de tweede op Nagasaki gebruikt. Honderdduizenden mensen verloren hun leven tijdens of na de ontploffingen.

Los Alamos is nog steeds een van de centra voor het ontwikkelen van de Amerikaanse defensiecapaciteit.

Uit de oorlogstijd resteren nog het hoofdgebouw (was een boarding school voor gegoede families uit het Oosten van de VS), enkele barakken en de witte toegangspoort.

Gerieflijk eten we zalm, gebakken aardappelen en groene asperges in one hotelkamer met keuken. We zijn geprivilegieerd!

Wij pakken de moed en onze spullen weer op en trekken naar het Zuiden!

De domper is groot en helaas heeft de balletdanser gelijk gekregen: weer vier jaar Trump. Ook wordt weer bevestigd dat voor de 'gemiddelde' Amerikaan het buitenlands beleid maar voor 4% mee teltin de afweging wie te kiezen. Het was vooral de economie en in mindere mate de immigratie die bij de kiezer zwaar meetelden. Het enige dat wij over de economie (inflatie/prijzen) hebben ervaren zijn de extreem hoge prijzen voor levensmiddelen. Voor een redelijk (fabrieks)broodbetaal je makkelijk 5-6 dollar en een grote paprika gaat voor ruim 2 dollar de deur uit. Redelijk verzoenende speech van Trump en normalisatie van de overdracht van de kant van de Democraten. Vanuit de NAVO een 'Ruttiaanse' boodschap.

Op weg naar het Zuiden hopen we dat het warmer zal worden. Wel is er regen voorspeld. Onderweg doen we het Bosque del Apache National Wildlife Refuge aan, een overwinteringsplaatsvoor duizenden vogels, vooral kraanvogels. Naast de sierlijke langnekken zien we ook een coyote en een paar wilde zwijnen die ons nieuwsgierig aankijken. Een paar uur verder lopen we over het rotsachtige pad tussen de petrogliefenvan de Three Rivers Petroglyph Site door. Allerlei volken hebben tussen 200 en 1400 AD hier hun 'graffity' achtergelaten. Het geheel ligt in de schaduw van de Sacramento Mountains.

Omdat het weer steeds slechter wordt herdenken we hier Wim's jeugdvriend en onze enthousiaste'meedenker' over reizen in de VS: Laurens Rijneveld. Laurens was in oktober 2023 nog in dezelfde regio en was dit voorjaar nog terug voor de totale zonsverduistering. Hij is in september 2024 na een kort ziekbed overleden.

Inkopen voor de tortilla in Alamogordo en in het donker gelukkig snel onze comfortabele cabin in de bossen gevonden. UItbuiken bij een spelletje rummikub. Slagregens bij het wakker worden en snel de gaskachels aan. De bergen liggen ook in de mist en we ontbijten op ons gemak. Dan zakken we in de mist af naar Alamogordoen bezoeken het Museum of Space History. Een mooi gecomprimeerd overzicht van de - toepassingen van - de ruimtevaart. De samenwerking met Europa komt er wat bekaaid af, maar is ook relatief nieuw.

Na de boodschappen klaart het gelukkig wat op en maken we een rondje door het White Sands National Park. Als je niet beter zou kijken waan je je in de brede duinen van Wassenaarseslag, ware het niet dat er hoge bergen op de achtergrond liggen. Het zand is ook anders: spierwit kalkzand dat uit de gesteenten is gespoeld en op de bodemvan een meer is bezonken. Mooie glooiende rondingen en bijzondere vegetatie maken het een wat buitenaards landschap. Op de achtergrond horen we de raketproeven op de White Range MIssile locatie, die we veel eerder deze reis bezochten.

We nestelen ons weer in de cabin en na het eten en de rummi vrij vroeg naar bed om in een wit landschap wakker te worden.

We vertrekken vroeg en gelukkig trekt de bewolking open voordat we de berg af rijden. Eerst slaan we in 'Heart of the Desert' pistache in chocolade en andere lekkernijen. Mooi Amerikaans verhaal: echtpaar, man gepensioneerd militair, gaat terug naar Alamogordo. Hij kwam van de boerderij en ontdekte dat de grond en het klimaat overeenkomen met gebieden in het Midden Oosten waar pistachenoten worden gekweekt. Nu staat er een bloeiend bedrijf met honderden bomen.

Op weg naar ons einddoel Roswell doen we het geconserveerde dorp Lincoln aan. Door een bezoek aan het plaatselijke museum en toegankelijke gebouwen zoals de kerk, rechtszaal/gevangenis, herleeft de geschiedenis. De oorspronkelijke Apache bevolking heeft eerst gestreden tegen de lange bezetting door de Spanjaarden, daarna (relatief kort) tegen de Mexicanen en tenslotte tegen het Amerika in wording. De Amerikaanse wet- en regelgeving haalde veel overhoop door het individuele eigendom sterk te benadrukken. In Lincoln werd hier misbruik van gemaakt door een Maffiose monopolie op drank en levensmiddelen. Toen een Engelsman de concurrentie aanging, werd hij 'omgelegd'. BIlly The Kid brak hier uit de gevangenis, de nacht voor zijn terechtstelling, wegens moord om wat later toch nog, op 21-jarige leeftijd, het lood tegen te komen.

Hele andere dingen kwamen de mensen tegen die in het UFO museum in Roswell hun verhaal doen: buitenaards bezoek. Niet alleen de 'feiten' worden gepresenteerd, maar ook de vele speelfilms die over het onderwerp zijn gemaakt. Allerlei 'Encounters' van de 'First' tot de 'Fourth' Kind. Hoewel dat laatste vooral alleen fantasie blijkt. Waar of niet waar, het is een feit dat de superlichte metalen delen en rubbers die een boer bij Roswell vond door de Amerikaanse overheid zijn geconfisqueerd. Ra, ra waar zijn ze en waarom die geheimzinnigheid? Een antiek mall leverde geen bijdrage aan de collectie. Het is wel de plek waar we weer een bijzonder fenomeen zien: hier is het opa met kleinkinderen en eerder tijdens de reis in Truth or Consequences waren het de ouders: jongens onder de 10 die in vol ornaat trots paraderen met hun boots, belt en hoed. Het moet ze met de oatmeal porridge zijn ingegoten! We ronden de dag af bij de Panda Express. Vanuit de counter kijk je zo de keuken in: alles, vooral veel groenten, wordt vers bereid! Op de motelkamer het verslag schrijven en..... rummi.

Reizigersgroeten,

Koen en Wim.